در کنار سیستم به هم پیوسته و گسترده شبکه گازرسانی ایران در بخش خانگی و تجاری که بخش عمده ای از مجموع گاز طبیعی تولید و پالایش شده را مصرف می کند، بخش های دیگری شامل نیروگاه ها، صنایع عمده، صنایع پتروشیمی، نیز هستند که بخش اعظمی از گاز پالایش شده را به خود اختصاص می دهند کل مصرف مجموعه مورد نظر در حال حاضر سهم گاز در سبد مصرف انرژی فسیلی کشور را به  بیش از 75 درصد رسانده و پیش بینی می شود این سهم در آینده ای نزدیک به رشد خود ادامه دهد.

در حال حاضر بیش از 338 هزار کیلومتر شبکه توزیع گاز شهری احداث شده است  که وظیفه گاز رسانی به 1122 شهر و بیش از 26 هزار روستا با ظرفیت بیش از 26 میلیون واحد مسکونی  را بر عهده دارد.

پالایش گاز طبیعی

شرکت ملی گاز ایران با توجه به سهم گاز طبیعی در سبد انرژی حامل های میان تقطیر و تجارب ارزشمند 53 ساله در عرصه فعالیتی صنعت گاز از منظر سخت افزاری و نرم افزاری دارای توان بالایی بوده و در زمره شرکت های بزرگ ایران و خاورمیانه به شمار می رود. به تناسب افزایش مصرف در داخل کشور و نیز متناسب با افق های ترسیمی در سند چشم انداز توسعه، همواره ظرفیت تولید، پالایش و نم زدایی گاز طبیعی در ایران از روند  رو به رشد مناسبی برخوردار بوده است که با تأکیدات صورت گرفته و متناسب با طرح های توسعه ای تداوم روند رو به رشد این صنعت ادامه خواهد یافت.

 شرکت  ملی گاز ایران در حال حاضر بدون بهره برداری از طرح های توسعه ای خود، توان پالایشی روزانه بالغ بر 800 میلیون متر مکعب گاز را داراست. این شرکت در حال حاضر مدیریت و بهره برداری از هفت شرکت پالایشی مستقل و اختصاصی گاز طبیعی را بر عهده دارد و ضمن آنکه بر اساس برآوردها قرار است با اجرای طرح های توسعه ای تا سال 1404 تعداد آنها به دو برابر کنونی افزایش یابد. پیش بینی ها حاکی از این موضوع است که در صورت تحقق تمامی طرح های توسعه ای پالایشی در پایان سال 1404 مجموع ظرفیت پالایشی شرکت ملی گاز ایران به بیش از 1200 میلیون متر مکعب در روز بالغ شود.

انتقال گاز طبیعی

انتقال گاز طبیعی از مبادی تولید و پالایشگاه ها تا مراکز مصرفی در بخش های مختلف از حساسیت و  اهمیت بالایی برخوردار است. مجموع خطوط فشار قوی انتقال گاز در این کشور هم اینک بالغ بر 38هزار کیلومتر است که توان انتقال آن روزانه بیش از 800 میلیون متر مکعب برآورد می شود. بر اساس تأکیدات صورت گرفته در قالب سند چشم انداز 20 ساله، طول خطوط انتقالی از 36 هزار کیلومتر فعلی باید به حدود 70 هزار کیلومتر افزایش یابد.

از همین رو شرکت انتقال گاز ایران به عنوان یکی از شرکت های تابعه شرکت ملی گاز ایران با بهره مندی از امکانات وسیع اجرایی – خدمات پشتیبانی و ماشین آلات متنوع تمام پروژه های عمومی در زمینه های مهندسی، طراحی بنیادی و طراحی تفصیلی به ویژه در ارتباط با طراحی و اجرای خطوط انتقال گاز، شبکه های تغذیه و توزیع، ایستگاه های تقلیل فشار گاز را در سراسر کشور منطبق با استانداردهای بین المللی به انجام می رساند.

نگاه اجمالی به گستره اداری و سازمانی شرکت ملی گاز ایران

شركت ملي گاز ايران مركب از 9 مديريت، 13 امور مستقل، 3 شركت ستادي، سي و يك شركت گاز استاني، هشت شركت پالايش گاز و 10 منطقه عملياتي مي باشند:

1-      سه شركت ستادي شامل شركت هاي مهندسي و توسعه گاز ايران، انتقال گاز ايران و شركت بازرگاني گاز، زير نظر مديرعامل و ستاد به انجام وظايف محوله مي پردازند.

*شركت مهندسي و توسعه گاز: بر اساس نظام اجرائي طرح‌هاي صنعت نفت مسئول اجراي طرح‌هاي كلان شركت ملي گاز ايران مي‌باشد. اين شركت از لحاظ حجم پروژه‌هاي در دست اقدام، بزرگترين شركت مجري در مجموعه شركت ملي گاز بوده و بیشتر اعتبارات سرمايه‌اي توسط اين شركت جذب مي‌گردد. شركت مهندسي و توسعه گاز ايران، متولي طراحي و ساخت خطوط انتقال گاز، ايستگاه‌هاي تقويت فشار گاز،  توسعه پالايشگاه‌ها و تأسيسات زيربنائي مي‌باشد.

*شركت بازرگاني گاز ايران نيز در سال 1386 براي انجام فعالیت‌های بازرگانی شامل: بازاریابی، خرید، فروش، واردات، صادرات، انبارداری، تشریفات گمرکی، حق‌العمل کاری کالا و تجهیزات و همچنین مشتقات هیدروکربوری اعم از گاز طبیعی (Natural Gas)، گاز مایع (Liquid Petroleum Gas)، گاز طبیعی مایع (Liquefied Natural Gas)، مایعات و میعانات گازی (Condensate)، گوگرد و سایر محصولات پالایشگاهی و ارائه خدمات فنی، تخصصی، بازرسی فنی کالا، به روزرسانی و طبقه‌بندی کالا، تهیه بانک منابع تأمین کالا و سایر خدمات مرتبط تشكيل گرديده است.

*شركت انتقال گاز ايران با هدف بهره برداري و مديريت عمليات انتقال گاز در گستره وسيع شبكه خطوط انتقال فشارقوي و ايستگاه‌هاي تقويت فشار گاز در كشور ايجاد شده است. مهم‌ترين وظيفه شركت، دريافت گاز طبيعي‌، اتان، گاز مايع و مايعات گازي از منابع توليدي داخلي و خارجي و انتقال به مبادي مصرف داخلي و پايانه‌هاي صادراتي است. اين شركت  از 7 حوزه مديريتي و 10 منطقه عملياتي تشكيل شده است كه در مجموع، مديريت عمليات در بالغ بر 38 هزار كيلومتر خطوط لوله فشار قوي، 81 ايستگاه تقويت فشار، 292 دستگاه كمپرسور و يك شبكه مدرن مخابراتي و تله متري را بر عهده دارد.

 2-      سي و يك شركت‌ گاز استاني زير نظر مديريت امور گازرساني در گستره جغرافيايي ايران به فعاليت‌هايي چون گازرساني به شهرها و روستاها، گازرساني به نيروگاه‌ها، صنايع و مراكز تجاري مشغول هستند.

 3-      هفت شركت‌پالايش گاز كه زير نظر مديريت هماهنگي و نظارت بر توليد فعاليت مي‌كنند.

*پالايشگاه گاز بيد بلند1 و مسجد سليمان با ظرفيت 2/28 ميليون متر مكعب اسمي در روز

*پالايشگاه گاز شهيد هاشمي‌نژاد با ظرفيت 50 ميليون متر مكعب در روز.

*پالايشگاه گاز سرخون و قشم، با ظرفيت 16 ميليون متر مكعب در روز.

*پالايشگاه گاز پارسيان، با ظرفيت 83  ميليون متر مكعب در روز

*پالايشگاه گاز ايلام با ظرفيت 7 ميليون متر مكعب در روز.

*پالايشگاه گاز فجر جم با ظرفيت 125 ميليون متر مكعب در روز.

*شركت مجتمع گاز پارس جنوبي با ظرفيت بيش از 562 ميليون متر مكعب گاز در روز.

4- ده منطقه عمليات انتقال گاز كه با مديريت شركت انتقال گاز به فعاليت¬هايي همچون دريافت گاز طبيعي، اتان، گاز مايع و مايعات گازي از منابع توليدي داخلي و خارجي و انتقال به مبادي مصرف داخلي و پايانه هاي صادراتي اشتغال دارند.